Şəxsi məlumatları necə qoruyaq?
30.11.2022 [11:17]
Bu gün Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günüdür
Səidə RƏHİMLİ
Smartfonlar, planşetlər və kompüterlər gündəlik həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Bütün günü əlimizdən düşməyən telefonlarımızda, işlərimizin çoxunu həll etdiyimiz planşet və kompüterlərimizdə məxfi qalmalı olan şəxsi məlumatlarımız, bank hesablarımız, şifrələrimiz var. Texnologiyanın inkişafı həyatımızı daha asan və səmərəli etsə də, bu texnoloji irəliləyişlər məxfilik və təhlükəsizliklə bağlı yeni narahatlıqlar da gətirir. Yalnız fərdi insanlar üçün deyil, biznes təşkilatları, dövlət idarələri, müəssisələr, banklar üçün də informasiya təhlükəsizliyini təmin etmək vacibdir.
Artıq 34 ildir ki, informasiya təhlükəsizliyi ilə bağlı olan məsələləri, bu sahədə yaranan problemləri və onların həllini işıqlandırmaq məqsədilə hər il 30 noyabr tarixi Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü olaraq qeyd olunur. Bu günün yaranmasının isə maraqlı tarixi var.
1980-ci illərdə kompüterlərdən istifadə tədricən artırdı və internetin yeni yarandığı vaxtlar idi. 30 noyabr 1988-ci ildə “Morris soxulcanı” adlanan ilk kompüter virusu elmi-tədqiqat institutları, hərbi idarələr, hətta Pentaqon da daxil olmaqla,
ARPANET-in minlərlə qovşağının fəaliyyətinə ciddi ziyan vurdu. Virusun vurduğu ziyan hesablamalara görə, təxminən 100 milyon dollar dəyərində idi. Məhz bu hadisədən sonra insanlar informasiya təhlükəsizliyinin vacibliyini dərk etdilər və bu istiqamətdə işlər görülməyə başlanıldı. Həmin il Kompüter Avadanlığı üzrə Amerika Assosiasiyası 30 noyabr tarixini Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Günü olaraq elan etdi. Bir çox ölkələrdə hər il bu tarixdə informasiya təhlükəsizliyi haqqında ictimai maarifləndirmə məqsədilə müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir.
Ölkəmizdə informasiya təhlükəsizliyinin hər sahədə təmin edilməsi üçün ciddi işlər aparılır, informasiya təhlükəsizliyinin pozulması ilə bağlı qanunlara zidd əməllər aşkar olunduqda həmin şəxslər qanunlara uyğun olaraq cəzalandırılırlar.
Bəs biz şəxsi məlumatlarımızı düzgün qoruya bilirikmi? Bunun üçün nələrə diqqət yetirməliyik?
İnformasiya təhlükəsizliyimizi təmin etmək üçün mürəkkəb şifrələrdən istifadə etməli və şifrələrimizi mütəmadi olaraq yeniləməliyik. Şifrələr nə qədər uzun və tərkibi mürəkkəb olarsa, onun başqası tərəfindən ələ keçirilməsi riski o qədər azalar. Mürəkkəb şifrələr üçün böyük və kiçik hərflərdən, rəqəmlərdən və fərqli simvollardan istifadə edə bilərik. Şəxsi hesablarımıza eyni şifrəni qoymamağa diqqət yetirək. Çünki eyni şifrədən istifadə etməklə hesabımızdan birinə daxil olmağı bacaranların digərlərinə də daxil olmasını asanlaşdırmış oluruq. Bunlardan əlavə, bir çox proqramlarda bizə təqdim olunan iki faktorlu doğrulamanın aktivləşdirilməsi də şəxsi məlumatlarımızı qoruya bilməyimiz üçün vacib addımdır. Bu, şəxsi hesabımıza daxil olan zaman şəxsiyyətimizi dəqiqləşdirmək üçün istifadə olunan təhlükəsizlik üsuludur.
Digər tərəfdən, kompüterlərimizdə, telefonlarımızda və planşetlərimizdə güvənli antivirus proqramlarından istifadə edə bilərik. Sistemin icazə vermədiyi, yükləyən zaman xəbərdarlıq etdiyi proqramları və ya faylları yükləməkdən çəkinməliyik. Viruslar şəxsi məlumatlarımızın oğurlanmasını asanlaşdıran vasitələrdir.
Xəbər lenti
Hamısına bax
Dünya
30 Yanvar 23:31

Xəbər lenti
30 Yanvar 21:45

Xəbər lenti
30 Yanvar 20:54

Xəbər lenti
30 Yanvar 20:20

Xəbər lenti
30 Yanvar 20:03

İqtisadiyyat
30 Yanvar 19:40

Siyasət
30 Yanvar 19:38

Siyasət
30 Yanvar 19:36

İqtisadiyyat
30 Yanvar 19:32

Siyasət
30 Yanvar 19:30

Gündəm
30 Yanvar 19:29

Xəbər lenti
30 Yanvar 19:27

Siyasət
30 Yanvar 19:23

Xəbər lenti
30 Yanvar 19:04

YAP xəbərləri
30 Yanvar 18:38

YAP xəbərləri
30 Yanvar 18:36

Xəbər lenti
30 Yanvar 18:18

Xəbər lenti
30 Yanvar 18:06

Xəbər lenti
30 Yanvar 17:35
.jpg&width=120)
Xəbər lenti
30 Yanvar 16:52

İqtisadiyyat
30 Yanvar 16:34

Xəbər lenti
30 Yanvar 16:26

Siyasət
30 Yanvar 16:00

Xəbər lenti
30 Yanvar 15:45

Xəbər lenti
30 Yanvar 15:33

Xəbər lenti
30 Yanvar 15:31

Xəbər lenti
30 Yanvar 15:25

Dünya
30 Yanvar 14:45

Xəbər lenti
30 Yanvar 14:24

Siyasət
30 Yanvar 13:11

Gündəm
30 Yanvar 13:08

Xəbər lenti
30 Yanvar 12:59

Xəbər lenti
30 Yanvar 12:50

Xəbər lenti
30 Yanvar 12:35

Xəbər lenti
30 Yanvar 12:08

Dünya
30 Yanvar 11:53

Xəbər lenti
30 Yanvar 11:38

Xəbər lenti
30 Yanvar 11:32

Maraqlı
30 Yanvar 11:16

Xəbər lenti
30 Yanvar 11:13

Xəbər lenti
30 Yanvar 11:03

Dünya
30 Yanvar 10:46

Xəbər lenti
30 Yanvar 10:25

Xəbər lenti
30 Yanvar 10:03

Dünya
30 Yanvar 09:51

Xəbər lenti
30 Yanvar 09:45

Xəbər lenti
29 Yanvar 23:19

Xəbər lenti
29 Yanvar 22:37

Xəbər lenti
29 Yanvar 22:33

Xəbər lenti
29 Yanvar 20:14

Xəbər lenti
29 Yanvar 18:16

Xəbər lenti
29 Yanvar 17:41

Siyasət
29 Yanvar 17:38

Xəbər lenti
29 Yanvar 15:57

Dünya
29 Yanvar 15:25

Siyasət
29 Yanvar 13:23

Xəbər lenti
29 Yanvar 12:58

Xəbər lenti
29 Yanvar 11:52

Xəbər lenti
29 Yanvar 11:41

Xəbər lenti
29 Yanvar 11:37

Dünya
29 Yanvar 11:34

Gündəm
28 Yanvar 22:53

Gündəm
28 Yanvar 22:22

Dünya
28 Yanvar 19:40

Xəbər lenti
28 Yanvar 17:20

Xəbər lenti
28 Yanvar 16:20

Xəbər lenti
28 Yanvar 16:18

Xəbər lenti
28 Yanvar 16:15

Xəbər lenti
28 Yanvar 16:14

Xəbər lenti
28 Yanvar 16:11
