UNESCO üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirməlidir

Bakı:

20°C

64%

11m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Gündəm / UNESCO üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirməlidir

UNESCO üzərinə düşən vəzifəni yerinə yetirməlidir

08.02.2022 [10:12]

Qurum hansısa ölkənin filialı deyil, müstəqil təşkilat kimi obyektiv araşdırma apararaq faktları aşkar etməli, reallıqları düzgün qiymətləndirməlidir

Taleh AĞAVERDİYEV

Fevralın 4-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin, Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun, Avropa İttifaqı Şurasının sədri Şarl Mişelin və Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın iştirakı ilə videoformatda keçirilən görüş çərçivəsində UNESCO-nun missiyasının Azərbaycana və Ermənistana göndərilməsi barədə razılıq əldə edildi.

Sirr deyil ki, bu qurum 30 ilə yaxın müddətdə işğal altında olmuş Azərbaycan ərazilərində mədəni-tarixi irsin vəziyyətinə diqqət yetirməyib. Azərbaycan dəfələrlə bu məsələni qaldırıb və tarixi irsin qorunması üçün tədbirlərin görülməsi, bu ərazilərə missiya göndərilməsi xahişi ilə UNESCO-ya rəsmi müraciət edib. Lakin bu beynəlxalq təşkilatın rəhbərliyi müraciətlərə laqeyd - biganə münasibət göstərmək yolunu seçib. Yaxud da müxtəlif əsassız fikirlər səsləndirilib, fərqli bəhanələr irəli sürülərək missiya göndərilməyib. Ona görə də Azərbaycan dövləti və ictimaiyyəti tərəfindən təşkilatın ünvanına haqlı tənqid və iradlar səsləndirilib. Qurum isə Azərbaycan tərəfinin iradına qeyri-müəyyən cavab verməklə öz işini bitmiş hesab edib. 2018-ci ildə Azərbaycan yeni seçilmiş baş direktor Odri Azuleyə işğal olunmuş ərazilərə UNESCO-nun missiyasını göndərməyi təklif etmişdi. Azule isə cavabında qeyd etmişdi ki, UNESCO humanitar təşkilatdır, ona görə də siyasi işlərə qarışmaq istəmir. Amma fakt budur ki, işğalçı siyasət və vandalizm faktı ciddi humanitar problemlərə, yəni tarixi-mədəni irsin məhv edilməsinə yönəlmişdi. Bütün bunlara baxmayaraq, təşkilat digər sahələrdə Azərbaycanla əməkdaşlığı fəal şəkildə davam etdirirdi və ölkəmizi dost və tərəfdaş adlandırırdı.

Nə hikmətdirsə, İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı və ondan sonra UNESCO birdən-birə “ayıldı” və fəallıq göstərmək qərarına gəldi. Amma bəşəriyyətin irsinin qorunmasının keşiyində duran humanitar təşkilat kimi deyil, təcavüzkar dövlətin maraqlarının müdafiəçisi kimi. Belə ki, 2020-ci ilin payızından etibarən təşkilat dəfələrlə “Qarabağda erməni mədəni irsinin qorunub saxlanması”ndan narahatlığını və vəziyyəti yerindəcə qiymətləndirmək üçün bölgəyə missiya göndərməyə hazır olduğunu bildirdi. Qəribə və paradoksaldır. 30 ildir öz həllini tapmayan məsələ bir neçə gün ərzində həllini tapdı. Yəni bu müddət ərzində müsəlman abidələrinin dağıdılmasına göz yummağa üstünlük verən təşkilat erməni “xristian mədəniyyəti” üçün canfəşanlıq göstərməyə başladı. Ona görə də ekspertlər haqlı olaraq UNESCO-nun məsələni din və milliyyət amili üzərindən dəyərləndirdiyini, reallıqlara adekvat davranış sərgiləmədiyini bildirdilər.

Amma Azərbaycanın nəzarətinə qayıdan ərazilərdə abidələrin, tarixin qorunub saxlanmasından narahat olmağa dəyməz. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə bildirib ki, Azərbaycan çoxmillətli və çoxkonfessiyalı dövlət olduğundan xristian kilsələri də dövlətin himayəsində olacaq. Əvəzində, UNESCO Azərbaycanın mədəni irsinə qarşı erməni vandalizminə diqqət yetirməlidir. İşğal illərində Azərbaycan ərazilərini “qədim erməni” torpağı elan etmək üçün orada çoxlu erməni kilsələri, xaçkarlar və digər mədəniyyət obyektləri tikilib. Bu gün Ermənistan tərəfi bu mövzudan sui-istifadə etməyə çalışır, Azərbaycana yönəlik əsassız ittihamlar irəli sürür. Amma reallıq dəyişmir, beynəlxalq ictimaiyyət erməni vandalizmindən xəbərdardır. Öz növbəsində, UNESCO da obyektiv araşdırma və monitorinq apararaq reallıqları düzgün qiymətləndirməli, dünyaya çatdırmalıdır.

Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin işğaldan azad edilmiş ərazilərdə apardığı monitorinqin ilkin nəticələrinə görə, Qarabağda 70-dən çox məscid dağıdılıb. Şuşa və Ağdamda cəmi bir neçə məscid salamat qalıb. Onlar yalnız şəhərin ən hündür hissəsində yerləşdiyinə və ətrafı yuxarıdan müşahidə etməyə imkan verən minarələrə görə, yəni hərbi məqsədlə istifadə üçün qorunub saxlanılıb. Təkcə Şuşada memarlıq abidəsi sayılan 170-dən çox yaşayış binası, 160-a yaxın mədəniyyət və tarixi abidə dağıdılıb. Erməni işğalçılarından azad edilmiş torpaqlarda 400-dən çox abidənin dağıdılması faktı aşkar edilib. On minlərlə qiymətli muzey eksponatı, o cümlədən Qarabağ xalçaları qanunsuz olaraq Ermənistana aparılıb.

İşğal olunmuş ərazilərdə qalan bəzi kilsələrin də taleyi acınacaqlıdır. İlk növbədə, dağıdılan alban kilsələri zərər görüb. Ağdam, Füzuli kimi bəzi yaşayış məntəqələri tamamilə dağıdılıb. İşğaldan azad edilmiş ərazilərə səfər edən beynəlxalq media nümayəndələri erməni vandalizminin nəticələrindən dəhşətə gələrək Ağdamı “Qafqazın Xirosiması” adlandırıblar.

Bəşəriyyətin sərvətini - onun mədəni nailiyyətlərini qorumaq üçün yaradılmış UNESCO öz mandatına uyğun olaraq hansısa ölkənin filialı kimi deyil, müstəqil beynəlxalq təşkilat olaraq fəaliyyət göstərməli, bəyan etdiyi dəyərlər və prinsiplərə hörmətlə yanaşmalıdır. Xüsusilə də nəzərə alınmalıdır ki, Azərbaycanın tarixi abidələri təkcə milli deyil, həm də ümumbəşəri əhəmiyyətə malikdir. Azərbaycan ictimaiyyəti ümid edir ki, UNESCO-nun missiyası işğaldan azad edilmiş ərazilərdə erməni vandalizminin bütün nəticələrini görəcək və düzgün qiymətləndirəcək. Tarixi ədalət bərpa olunub, UNESCO da ədalətli davranmalıdır.

Paylaş:

Baxılıb: 1034 dəfə