İT mütəxəssisləri niyə xaricə axın edirlər?

Ana səhifə / MEDİA / İT mütəxəssisləri niyə xaricə axın edirlər?

İT mütəxəssisləri niyə xaricə axın edirlər?

05.08.2022 [10:46]

MÜŞFİQƏ

İnformasiya texnologiyaları (IT) çox geniş anlayışdır. IT sahəsi həyatımızın demək olar ki, bütün sahələrində var. Müasir yeniliklərlə nəzərdə tutulan internet, kompüter, şəbəkələr və s. hər şey informasiya texnologiyalarının tərkibindədir.

İT mütəxəssis kimdir? O, informasiya texnologiyalarına istiqamət verən, informasiyanın təhlükəsizliyinə nəzarət edən şəxsdir. İT helpdesk mütəxəssisi hər bir texniki problemlə qarşılaşan istifadəçinin zəng edib köməyə çağıracağı ilk şəxsdir. Ən kiçik müəssisələrdə belə onlara ehtiyac var. Bu sahənin populyar olmasının səbəbi də budur.

Ölkəmizdə bu peşə sahiblərinə tələbat çoxdur və artan xətlə davam edir.

Son vaxtlar bu sahəyə yönələnlərin sayının çoxalmağına baxmayaraq, mütəxəssis çatışmazlığı mövcuddur. Buna səbəb 2015-2018-ci illərdə İT mütəxəssislərinin kütləvi şəkildə xaricə axın etməsidir. İT mütəxəssislərinin əksəriyyəti ölkədən gedir, xaricdə daha yaxşı, perspektivli iş tapırlar. Görəsən, xarici ölkələrə üz tutan “düşünən beyinlər”i itirməmək üçün nə etməliyik? Cavab çox sadədir. Yaxşı maaş... Robotronics şirkətinin Süni intellekt üzrə mütəxəssisi Rauf Fətullayev belə düşünür. Onun sözlərinə görə, ölkəmizdə proqramçıların maaşlarının çox olmasına baxmayaraq, Avropa və Amerika ilə müqayisədə daha aşağıdır. İkinci məqam isə yeni nəsil texnologiya öyrənməyə daha maraqlı olmaları onları qitələri, hətta materikləri dəyişməyə vadar edir: “İT sahəsində sahibkarlıqla məşğul olmaq istəyən şəxslər daha münasib investisiya şərtlərinə görə gedirlər. Azərbaycanda startuplar yox dərəcəsindədir. Bu sahəyə investisiyaya maraq azdır. Eyni zamanda, təhsil imkanları da qənaətbəxş deyil. 10 il öncənin proqramı tədris olunur. Bu səbəbdən də xarici universitetlərdə təhsil almaq istəyənlərin sayı durmadan artır. Həlli yolu budur ki, bu sahəyə dövlət səviyyəsində dəstək olmalıdır. Universitetlərə yüksəkixtisaslı müəllimlər cəlb olunmalıdır. Startuplara investisiya qoyulmalı, qrantlar verilməlidir. Bu səviyyədə kompleks tədbirlər planı hazırlanmalıdır”.

Ali məktəblər İT mütəxəssisi yetişdirə bilirmi?

İT mütəxəssisi Emin Axundov qəzetimizə açıqlamasında bildirib ki, ölkəmizdə İT sahəsində əsas problem mütəxəssislərin xarici ölkələrə getməkləri yox, azlıq təşkil etməkləridir. Onun sözlərinə görə, “düşünən beyinlər”in ölkəmizdən getməsi özü-özlüyündə problem deyil. Problem ondadır ki, bu insanların ümumi sayı azdır: “Əgər bizdə 100 mütəxəssis varsa, 20-si gedibsə, bu 20 faiz olur. 1000 mütəxəssisdən 20-si gedirsə, 2 faiz olur. Burada söhbət neçə nəfərdən neçəsinin getməsidir. Bizim problemimiz mütəxəssislərin xarici ölkələrə getməkləri yox, azlıq təşkil etməkləridir. Bəs, niyə azdır? Məsələ burasındadır ki, sənaye akademik mühitdən daha öndə olur. Yəni təhsil sistemi uyğunlaşanadək sənaye artıq onu qabaqlayır. Bu da arada boşluq və problemin yaranmasına gətirib çıxarır. Bu problemi isə özəl kurslar həll etməyə çalışır. Onların da sürəti bazarın potensial tələbinə kifayət etmir. O demək deyil ki, ali məktəblərdə təhsil verilmir. Sadəcə, vaxt baxımından geridə qalır”.

O zaman belə bir sual yaranır? Problemin həlli üçün nə etmək olar? Mütəxəssis deyir ki, bizdə kod yaza bilən, peşə təhsilli şəxslərə tələbat var. Amma gəl gör ki, peşə təhsili ürəkaçan deyil: “Proqramçı olmaq və kod yaza bilmək üçün 4 il universitet oxumalısan. Əslində bu işi Code Academy 9-12 aya görür. 9 aylıq təlimi biz 4 ilə öyrənirik. Gərək tələbə ikinci kursdan həmin sistemi mənimsəsin. Proses olduqca ləng gedir. Ona görə də kifayət qədər adam yetişdirilmir. Bunun həlli odur ki, tədris proqramlarının hazırlanmasına yenidən baxılmalı və üzərində işlər aparılmalıdır. Peşə təhsili bu baxımdan daha çevik olmalıdır. Təhsil ocaqlarında ixtisaslı peşə təhsili dəyişək, inkişaf etdirək, eləcə də proqramlarını müasirləşdirək ki, daha çox insan təhsil alsın. Bir sözlə, problemin həlli mövcud təhsil sistemini çevik etməkdən ibarətdir”.

“Bu gün İT mütəxəssisi ilə yanaşı, gələcəyin həkimi, mühəndisi və s. öz sahəsi üzrə İT biliklərini mənimsəməlidir. Texnologiyadan düzgün istifadə qaydaları tədris edilməlidir. Bu tədris ölkəmizdə yoxdur. Bizdə sadəcə informatika fənni keçirilir. O da çox səthi formada aparılır. Bu məhdud bilgi ilə peşəyə yiyələnsələr də, texnologiyanın necə tətbiq olmasını bilmirlər. Biz İT təhsilini qeyri-İT peşə sahiblərinə də öyrətməliyik”, - deyə E.Axundov söyləyib.

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “İnformasiya və kommunikasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır

Paylaş:

Baxılıb: 87 dəfə