Ötən il rayonda bir sıra sahələrdə yüksək irəliləyişlər əldə olunub, yeni iş yerləri açılıb
Ulu öndər Heydər Əliyev siyasətinin Prezident İlham Əliyev tərəfindən uğurla, yeni dövrün tələblərinə uyğun şəkildə davam və inkişaf etdirilməsi ölkəmizin siyasi-iqtisadi inkişafını, o cümlədən, sosial rifahın yüksəlişini, vətəndaşların maddi rifahının yaxşılaşmasını təmin edib. Məhz bunun nəticəsidir ki, bu gün Azərbaycan gündən-günə inkişaf edir, eyni zamanda, güclənir, beynəlxalq arenadakı mövqeyini möhkəmləndirməklə yanaşı, bölgələrimizin inkişafı, vətəndaşların sosial şəraitinin yüksəlişi təmin olunur. Bu isə şübhəsiz qəbul olunmuş inkişaf proqramlarının, o cümlədən, Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət proqramlarının yüksək keyfiyyətlə icra olunmasının bariz nəticəsidir. Bunun nəticəsində Azərbaycanın regionlarında əsaslı inkişaf tempi müşahidə olunub və əldə edilən uğurlardan İsmayıllı rayonuna da pay düşüb.
İsmayıllı rayonu yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub
Qeyd etmək lazımdır ki, 2013-cü il İsmayıllı rayonunun sosial-iqtisadi inkişafında uğurlu olub. Ötən ilin avqust ayının 14-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev İsmayıllı rayonuna səfəri zamanı rayonda gedən genişmiqyaslı tikinti-quruculuq və iqtisadiyyatın inkişafı ilə bağlı görülən işlərlə yaxından tanış olub, bir sıra obyektlərin açılışında iştirak edib. Ölkə başçısı rayonu inkişaf etdirmək, insanların həyatını daha da yaxşılaşdırmaq, onların məşğulluğunu artırmaq, tikinti-abadlıq və quruculuq işlərini əsaslı şəkildə davam etdirmək barədə dəyərli tövsiyə və tapşırıqlar verib. Rayonun sosial-iqtisadi inkişafı və İsmayıllı şəhərində tikinti-quruculuq işlərinin davam etdirilməsi məqsədilə 15 avqust 2013-cü il tarixli Sərəncamla Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Ehtiyat Fondundan ayrılan 2 milyon manat vəsait və digər maliyyə mənbələri hesabına rayonda tikinti-abadlıq, quruculuq işləri geniş miqyas alıb, infrastrukturun yeniləşməsi sahəsində müsbət addımlar atılıb.
Ötən il “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” başa çatıb. Dövlət Proqramında nəzərdə tutulan tədbirlər uğurla həyata keçirilib. 2013-cü ildə yaşayış evləri, inzibati binalar, yollar tikilib, əsaslı təmir olunub. Eyni zamanda, şəhər ərazisində bütün kommunikasiya, daşıyıcı elektrik xətləri yeniləşdirilir, yeraltı qaz xətləri üzə çıxarılır. Küçələrin səki daşları dəyişdirilir, səkilərə yeni üzlük daşlar döşənir. Hesabat ilində rayonda ümumilikdə 12 min 556 kvadratmetr yaşayış evi tikilib istifadəyə verilib. Vətəndaşların müraciətləri nəzərə alınmaqla Heydər Əliyev prospektində və H.Zərdabi küçəsində 240 və 150 yerlik xeyir-şər evləri tikilib, Ə.Ələkbərzadə küçəsində yeni avtovağzal inşa edilib. İvanovka kəndində sutkalıq gücü 16 ton olan çörək zavodu, Sumağallı kəndində 1,8 meqavat gücündə su-elektrik stansiyası tikilib, İsmayıllı şəhərində tikiş fabriki istifadəyə verilib. Hazırda fabrikdə 50 nəfər işçi çalışır.
Hesabat ilində Lahıc qəsəbəsi və İvanovka kəndinin hər birində 15 çarpayılıq kənd sahə xəstəxanası, Tircan, Topçu kəndlərində həkim məntəqəsi tikilərək müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunaraq istifadəyə verilib.
Rayonun sosial infrastrukturu yenilənir
Məktəb tikintisi sahəsində də xeyli uğurlu irəliləyişlər olub. Müdri və I Yeniyol tam orta məktəbləri, həmçinin, Mücü kənd ümumi orta məktəbi üçün 80 şagird yerlik, Pirəbilqasım ibtidai məktəbi üçün 40 şagird yerlik bina tikilərək şagirdlərin ixtiyarına verilib.
Rayonda yol infrastrukturunun yeniləşməsi, təmiri və bərpası istiqamətində də əsaslı işlər görülüb, bir sıra layihələrin icrası başa çatıb. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə ayrılmış maliyyə vəsaiti ilə İvanovka-Hacıhətəmli-Mollaisaqlı avtomobil yolunun yenidən qurulması başa çatdırılıb, Qaraməryəm-İsmayıllı-Şəki yolunun 20-26-cı kilometr hissəsi əsaslı təmir olunub. Basqal-Sulut avtomobil yolunda qəzalı vəziyyətdə olan körpünün yerində 32 metr uzunluğunda yeni dəmir-beton körpü tikilib istifadəyə verilib. Şəhərdaxili yolların abadlaşdırılması və yenidən qurulması işləri aparılıb.
Ötən il rayonun M.Orucov küçəsi başdan-başa yenilənib, bütün yaşayış evlərinin və digər inzibati binaların dam örtüyü dəyişdirilib, damlara eyni rəngli dəmir örtük vurulub, səkilər bərpa edilib, üzlük daş döşənib, evlərin hasar və darvazalarına milli üslubda görkəm verilib. Ümumilikdə 2013-cü ildə küçə və yollara 60 min kvadrat metrdən çox asfalt beton örtük vurulub.
Bundan başqa, rayon mərkəzində yaşayış evlərinin və inzibati binaların inşası davam etdirilib. Nizami küçəsində beşmərtəbəli iki yaşayış binasında, Q.Aslanov küçəsindəki uşaq bağçasında, Qalınçaq kənd orta məktəbinin, Şəbiyan kənd məktəbinin binasında inşaat işləri davam etdirilib. İsmayıllda müasir tələblərə cavab verən Cüdo mərkəzi tikilib. 2013-cü ildə icrasına başlanan Milli Su Təchizatı və Kanalizasiya Xidmətləri üzrə, İkinci layihə əsasında şəhərin su-kanalizasiya sistemində tikinti-quraşdırma işləri başa çatmaq üzrədir. Artıq 138 kilometr kanalizasiya, 175 kilometr su xətti çəkilib, 4242 evə kanalizasiya və su əlaqələri verilib. Hazırda sınaq-yoxlama işləri və təmizləyici qurğunun tikintisi icra edilir. Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında, rayon Mədəniyyət Mərkəzində əsaslı təmir işləri davam etdirilir.
İsmayıllı rayonunda quruculuq işlərinin 2014-cü ildə də davam etdirilməsi nəzərdə tutulur. Belə ki, bu il görkəmli oftalmoloq alim Zərifə Əliyeva adına park, onun ətrafı, qala divarları əsaslı surətdə yenidən qurulacaq, ona müasir və milli görkəm veriləcək. Həmçinin, rayonda Əbülhəsən Ələkbərzadə, Nizami Səmədov küçələrinin yenidən qurulmasına başlanılıb. Burada sakinlərin təhlükəsiz və rahat hərəkəti üçün səkilər quraşdırılır, yol genişləndirilir, asfalt örtüyü vurulur. İsmayıllı Dövlət Humanitar və Texnologiya Kolleci üçün bütün infrastruktura malik binanın, velosiped istehsalı zavodunun, tikinti istehsal müəssisəsinin inşasına başlanacaq. Hazırda onların layihələşdirilməsi və maliyyə-smeta sənədlərinin hazırlanması prosesi gedir.
Sosial problemlərin həlli daim diqqət mərkəzindədir
Ölkədə həyata keçirilən güclü iqtisadi siyasətin nəticəsi olaraq əməkhaqqının artım dinamikası yüksələn xətt üzrə inkişaf edib. 2013-cü ildə əvvəlki illə müqayisədə orta aylıq əməkhaqqı 9,4 faiz artaraq 242 manata çatıb. Ötən ildə rayonda ümumi məhsul buraxılışı 155 milyon 440 min manat olub ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 21 milyon 843 min manat çoxdur. Artım sənaye üzrə 10 faiz, kənd təsərrüfatı üzrə 9,3 faiz, tikinti üzrə 38,8 faiz, nəqliyyat üzrə 4,9 faiz, rabitə üzrə 11,2 faiz və ticarət üzrə 7,7 faiz təşkil edib. Ümumi məhsul istehsalında qeyri-dövlət sektorunun payı getdikcə artır. Belə ki, 2013-cü ildə ümumi məhsulun 150 milyon 919 min 200 manatı və ya 97,1 faizi qeyri-dövlət sektorunun payına düşür.
Bazar iqtisadiyyatının, özəl sektorun, sahibkarlıq fəaliyyətinin inkişafı ölkədə iqtisadi siyasətin əsasını təşkil edir. 2013-cü ildə sahibkarlar tərəfindən İsmayıllı rayonunda çoxsaylı ticarət obyektləri, çörək zavodu, istirahət mərkəzləri, xalça və ayaqqabı emalatxanaları, fermer təsərrüfatları, arıçılıq təsərrüfatları və sair sahələr yaradılıb. Rayonda orta və kiçik ticarət yönümlü sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanların sayı artıb. Ötən il rayonun Kürdmaşı kəndində “İsmayıllı Şərab-1” ASC-nin şərab zavodu yenidən qurularaq istehsala başlayıb. “Quşçuluq” ASC-də isə ötən il 462 ton quş əti və 1 milyon 243 min ədəd damazlıq yumurta istehsal edilib. Broyler quşçuluq təsərrüfatının inkişafı ilə əlaqədar illik istehsal gücü 240 min baş olan daha bir müəssisə-”İsmayıllı quşçuluq” müəssisəsi fəaliyyətə başlayıb. Hazırda ilkin mərhələdə 44 min baş istehsal gücü olan iki sex fəaliyyətdədir. Bundan əlavə, fabrikin 4 sexində tikinti-quraşdırma işləri davam etdirilir.
Hesabat ilində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan arıçılar tərəfindən 47 ton yüksək keyfiyyətli bal istehsal edilib. 2013-cü ildə Bakı şəhərində keçirilən respublika arıçılıq məhsullarının sərgi-satış yarmarkasında rayon arıçılarının iştirakı təmin edilib, laboratoriya yoxlamalarının nəticələrinə görə İsmayıllı arıçılarının məhsulu keyfiyyət tərkibi etibarilə daha yüksək olub.
Kənd təsərrüfatının inkişafı ildən-ilə yüksəlir
2013-cü ildə İsmayıllı rayonunda kənd təsərrüfatının inkişafı da nəzərəçarpacaq dərəcədədir. Bu sahədə məhsul istehsalının ümumi həcmi 68 milyon 406 min manat olub ki, bu göstərici 2012-ci illə müqayisədə 9,3 faiz çoxdur. Rayonun aqrar iqtisadiyyatının əsasını taxılçılıq və heyvandarlıq təşkil edir. 2013-cü ildə rayonun taxılçılıq tarixində ilk dəfə olaraq 80894 ton taxıl istehsal edilib. Aparılan aqrotexniki tədbirlər nəticəsində hər hektardan götürülən məhsul 2012-ci illə müqayisədə 4 sentner artırılıb.
Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçılarına əkin sahəsinin becərilməsində istifadə etdiyi yanacaq və motor yağlarına görə dövlət büdcəsinin vəsaiti hesabına iyun ayında 6951 nəfər istehsalçıya becərdikləri 29 min 976 hektar əkin sahəsinə görə 1 milyon 199 min manat yardım ödənilib.
Rayonda 2013-cü il ərzində heyvandarlığın inkişafına da diqqət artırılıb. İribuynuzlu mal-qara 51320 başa, o cümlədən inək və camışlar 23925 başa, xırdabuynuzlu heyvanlar 79105 başa çatdırılıb.
Hesabat dövründə Meşə Mühafizəsi və Bərpası Müəssisəsi tərəfindən 60 hektar sahədə meşə bərpa işləri aparılıb ki, bunun da 37 hektarı meşə əkini və 23 hektarı meşə səpinindən ibarətdir. Müəssisə tərəfindən payız-yaz mövsümündə meşə dolaylarında 126 min ədəd ağac əkilib. 2013-cü ilin yazında İsmayıllı-Muğanlı avtomobil yolunun ətrafının yaşıllaşdırılması məqsədilə 10 min ədəd, payızda isə 4 min ədəd ağac əkilib.
“2012-2020-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında Üzümçülüyün İnkişafı Dövlət Proqramı” ilə əlaqədar 2013-cü ildə 28 hektar sahədə yeni üzüm bağı salınıb, üzüm bağlarının sahəsi 859 hektara çatdırılıb. Yeni meyvə bağlarının salınması sahəsində də ardıcıl iş aparılır.
Kommunal xidmətlərin yüksəldilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılır
İsmayıllı rayonunda vətəndaşların sosial rifahının yüksəldilməsi istiqamətində atılan addımlar 2013-cü ildə də davam etdirilib. Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Mərkəzi tərəfindən 2013-cü ildə 1041 ailənin 3419 üzvünə ünvanlı sosial yardım təyin olunub. Ötən ilin sonuna olan məlumata əsasən rayonda 3661 nəfər sosial müavinət alır. İl ərzində sosial müavinətlər üzrə 2 milyon 717 min manat ödəniş aparılıb, 34 nəfər Çernobıl əlilinə müalicə xərcləri üçün 5984 manat birdəfəlik yardım verilib. Rayonda əmək pensiyası alanların ümumi sayı 13595 nəfərdir. Orta aylıq pensiya məbləği ilin əvvəlində olan 139,67 manatdan 158 manata çatdırılıb.
Ümumilikdə 2013-cü il ərzində Rayon Məşğulluq Mərkəzində 1079 nəfər işaxtaran vətəndaş rəsmi qeydiyyata alınıb, 811 nəfəri işlə təmin edilib.
Ötən il rayonda əhaliyə göstərilən kommunal xidmətlərinin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində xeyli iş görülüb. 2013-cü ildə yerinə yetirilmiş kommunal xidmətlərin həcmi 497 min manat olub ki, bu da 2012-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 11 min manat çoxdur. Mənzil İstismar sahəsi 978 mənzilə kommunal xidmətləri göstərib. Dövlət vəsaiti hesabına aparılmış təmir işləri yaşayış binalarına yeni görkəm verməklə bərabər, uzun illər hökm sürən problemləri aradan qaldırıb.
2013-cü ildə Dövlət Proqramına uyğun olaraq əhalinin qaz təchizatının yaxşılaşdırılması, kənd və qəsəbələrin qazlaşdırılması istiqamətində əsaslı işlər görülüb. Hazırda rayon mərkəzi də daxil olmaqla 32 yaşayış məntəqəsi qazlaşdırılıb. Rayon ərazisində qaz kəmərlərinin yenidən qurulması, təmiri, istismar müddətini başa vurmuş məişət qaz sayğaclarının dəyişdirilərək yenisi ilə əvəz olunması itkinin qarşısını alır. İsmayıllı şəhərində qaz kəmərlərinin yerin səthinə çıxarılması və qaz təsərrüfatının yenidən qurulması davam etdirilir.
Ötən il əhalini fasiləsiz olaraq içməli su ilə təchiz etmək üçün müvafiq tədbirlər görülüb. Hazırda istifadədə olan köhnə su xətlərinin qəzalı hissələri təmir olunub, zərurət yaranan sahələrdə korroziyaya uğramış borular yenisi ilə əvəz edilib. Kəndlərdə əhalinin su təchizatının yaxşılaşdırılması üçün tədbirlər görülüb.
Rayonda əhaliyə göstərilən səhiyyə xidmətlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində tədbirlər davam etdirilir. Rayonun səhiyyə sektorunda 121 nəfər həkim, 351 nəfər orta tibb işçisi çalışır. Əhaliyə göstərilən səhiyyə xidmətinin yaxşılaşdırılması, vətəndaşların sağlamlığının qorunması üçün son illər İsmayıllı rayonunda da əsaslı tədbirlər həyata keçirilib, yeni tibb məntəqələri tikilib və əsaslı təmir olunub. Tibbi avadanlıqların yeniləşdirilməsi, müasir texnologiyaların tətbiqi sahəsində müəyyən işlər görülüb. 2013-cü il ərzində Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında əvvəlki ildən aparılan əsaslı təmir və yenidənqurma işləri davam etdirilib.
İsmayıllı rayonu turizm mərkəzinə çevrilməkdədir
Rayon ərazisində 233 tarix və mədəniyyət abidəsi mövcuddur. Bunlardan 160-ı dövlət qeydiyyatına alınaraq onlara inventar nömrəsi verilib. Abidələrdən biri-Lahıc Dövlət Tarix və Mədəniyyət Qoruğu dünya əhəmiyyətli, 32-si ölkə, 127-si isə yerli əhəmiyyətlidir. Abidələr haqqında məlumatlar, fotolar toplanaraq Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin mədəni irs şöbəsinə təqdim olunub.
İsmayıllıda turizmin inkişafı üçün çox əlverişli potensial mövcuddur. Rayonda turizmin inkişafı ilə bağlı müxtəlif layihələrin icrasına başlanılıb, müəyyən işlər görülüb. Son illər rayona gələn turistlərin sayı xeyli artıb, 2013-cü ildə bu rəqəm 82 minə çatıb. İsmayıllının zəngin təbiəti, həmçinin, Lahıc, Basqal, Sulut, Qalacıq, Mollaisaqlı tarixi abidələri xarici turistləri daha çox özünə cəlb edir. Rayonun milli-etnik zənginliyi turizmin inkişafına şərait yaradır. Rayonda dağ, atçılıq, ekoturizm və s. sahələrin inkişafı üçün münbit şərait mövcuddur.
2013-cü il bütün sahələrdə olduğu kimi gənclər və idman sahəsində də ölkəmiz üçün uğurlu və yaddaqalan il olub. Rayonda gənclər siyasətinin həyata keçirilməsi diqqətdə saxlanır. Son vaxtlar rayonda gənclərin potensialından ölkənin mənafeyinə və inkişafı naminə tam və düzgün istifadə olunur. Yaranmış problemlərin həllində onların iştirakı əsas götürülür. Gənclərin özəl sahələrə, dövlət idarəçiliyinə cəlb edilməsi sahəsində mühüm addımlar atılır.
Rayon əhalisinin problemlərinin həlli daim İcra Hakimiyyətinin diqqət mərkəzindədir
Rayonda tarixi günlər, milli və dini bayramlar, anım və xatirə günləri geniş miqyasda, kütləvi formada, mahiyyətinə uyğun qaydada keçirilir. Ümummilli lider Heydər Əliyevin xatirəsini əbədiləşdirmək, Onun həyat və fəaliyyətini, xalq qarşısındakı xidmətlərini gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədilə rayonda Heydər Əliyev Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Mərkəzdə Ulu öndərin həyat və fəaliyyətinin müxtəlif dövrlərini əks etdirən üç ekspozisiya zalı ziyarətçilərə xidmət göstərir. Burada 5000-ə yaxın kitablar, elektron kitabxana, kompüter kabineti, “Heydər Əliyev irsini araşdırma Mərkəzi” mövcuddur. Ümummilli lider Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş, “Mübarək səfərlər, səmimi görüşlər” kitabının buraxılmasında Mərkəzin imkanlarından istifadə olunub. Genişmiqyaslı “Gül yaradıcılıq” bayramı keçirilib.
2013-cü ildə rayon İcra Hakimiyyətinin saytı və elektron poçt ünvanı yaradılıb, həmin ünvan vasitəsilə vətəndaşlardan 80 müraciət daxil olub. 2013-cü ildə rayon İcra Hakimiyyətində yaradılmış “Qaynar xətt”ə 307 müraciət daxil olub. Müraciətlər təhlil edilib, həlli üçün lazımi tədbirlər görülüb. Rayonun inzibati ərazi dairələrində 76 səyyar görüş-qəbul keçirilib, həmin qəbullarda 13 min 520 nəfər iştirak edib. Səyyar qəbullarda 586 məsələ barəsində təklif və fikirlər söylənib.
Pərviz SADAYOĞLU