Faşizm üzərində qələbənin təmin olunmasında Bakı neftinin mühüm rolu

Bakı:

19°C

94%

3m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Siyasət / Faşizm üzərində qələbənin təmin olunmasında Bakı neftinin mühüm rolu

Faşizm üzərində qələbənin təmin olunmasında Bakı neftinin mühüm rolu

09.05.2022 [11:52]

Mübariz ABDULLAYEV

İkinci Dünya Müharibəsi illərinddə Bakı nefti faşizm üzərində qələbə qazanılmasında əsas amillərdən biri olub. O dövrdə böyük çətinliklərə baxmayaraq, neftçilərimiz inamla çalışaraq cəbhəni və sənayeni yanacaqla təmin ediblər. 1941-ci ildə neftçilərimizin fədakar əməyi nəticəsində Azərbaycanın tarixində ən çox - 23,5 milyon ton neft istehsal olunub ki, bu da keçmiş SSRİ-də istehsal olunan neftin 71,4%-ni təşkil edirdi. Ümumiyyətlə, müharibə illərində Azərbaycan neftçiləri ölkəyə 75 milyon ton neft, 22 milyon ton benzin və başqa neft məhsulları veriblər. Hər beş təyyarənin, hər beş tankın, hər beş avtomobilin dördü Bakı benzini ilə işləyirdi. Təkcə belə bir faktı vurğulamaq kifayətdir ki, 1941-1945-ci illər müharibəsi zamanı keçmiş Sovet İttifaqının sərf etdiyi neftin 70 faizindən çoxu, benzinin 80 faizi, motor yağlarının isə 90 faizi Azərbaycanın payına düşüb.
Təsadüfi deyildir ki, Azərbaycan neftçilərinin əməyi dövrün tanınmış siyasətçiləri, hərbçiləri tərəfindən də yüksək qiymətləndirilib. Sovet İttifaqı Marşalı Georgi Jukov yazırdı: “Bakı neftçiləri Vətənimizin müdafiəsinə, onun düşmən üzərində Qələbəsinə nə qədər lazımdırsa, o qədər də yanacaq verirdi”. Sovet İttifaqı Marşalı Konstantin Rokosovski fədəkar neftçilərimizin əməyini belə dəyərləndirib: “Qorxmaz şahinlərin hər bir döyüş zərbəsində, sovet tankçılarının hər bir reydində, alman faşist qüvvələri üzərindəki hər bir qələbədə heç də az olmayan uğur payı Bakı neftçilərinə məxsusdur”. Azərbaycan neftçilərinin fədəkarlığından bəhs edən Sovet İttifaqı Marşalı F.İ.Tolbuxin deyib: “Qızıl Ordu qazandığı çoxlu qələbələrinə, hücum edən hissələrə vaxtlı-vaxtında keyfiyyətli yanacaq göndərdiyinə görə Azərbaycan xalqı və cəsur Bakı neftçiləri qarşısında borcludur. Stalinqrad ətrafında, Donda, Donbasda, Dneprin, Dnestrin sahillərində, Belqradda, Budapeştdə, Vyanada Azərbaycan neftçilərini minnətdarlıqla xatırlayan bizim cəbhənin döyüşçüləri neft Bakısının cəsur zəhmətkeşlərini salamlayırlar”.
Müharibə illərində Azərbaycan alimləri tərəfindən yüksək oktanlı aviasiya yanacağının kəşf olunması amili də xalqımızın Qələbəyə verdiyi əvəzsiz töhfələrindən biridir. Sovet aviasiyası məhz bu yanacağın hazırlanmasından sonra cəbhədə düşmənə ağır zərbələr endirməyə müvəffəq olub. Akademik Yusif Məmmədəliyevin rəhbərliyi ilə aviasiya benzini istehsal etmək üçün yeni texnologiya yaradılıb. 1941-1945-ci illərdə 63 yeni kimya və neft-kimya sənayesi müəssisəsi istifadəyə verilib. 300-dən artıq mühüm ixtira işlənib və istehsalata tətbiq olunub. Nəticədə, 100 növ kimya məhsulları, o cümlədən 36 növ yağ, 26 növ yandırıcı və partlayıcı vasitə, 9 adda aviasiya benzini, 8 adda dizel yanacağının kütləvi istehsalına başlanıb.

Qeyd edək ki, alman komandanlığı Bakı neftinin önəmini yaxşı anlayırdı və Qafqaz uğrunda döyüşlərin əsas məqsədi Bakı üzərində nəzarəti ələ keçirmək idi. Faşist Almaniyasının Şərq siyasətində Qafqaza, o cümlədən Azərbaycana xüsusi diqqət yetirilirdi. Rozenberqin başçılığı ilə təşkil edilən Şərq İşləri üzrə Nazirliyin nəzdində olan strukturlardan biri Qafqaz Komissarlığı idi. Hələ 1941-ci il aprelin 29-da yaradılan Oleburq iqtisadi qərargahı tərəfindən təsis edilmiş planda Qafqazın, ələlxüsus Bakının işğalı mərkəzi yer tuturdu.

Paylaş:

Baxılıb: 720 dəfə