Qlobal Cənub ölkələri ədalətli dünya nizamına transformasiya prosesinə müstəsna töhfə vermək əzmindədirlər

Bakı:

17°C

94%

3m/s

AZ RU EN

Ana səhifə / Gündəm / Qlobal Cənub ölkələri ədalətli dünya nizamına transformasiya prosesinə müstəsna töhfə vermək əzmindədirlər

Qlobal Cənub ölkələri ədalətli dünya nizamına transformasiya prosesinə müstəsna töhfə vermək əzmindədirlər

09.09.2025 [12:29]

“Müasir dövrdə beynəlxalq münasibətlər sistemində ciddi dəyişikliklər baş verir. Qlobal kataklizmlər fonunda yeni geosiyasi reallıqların meydana çıxdığı bir dönəmdə ədalətli dünya nizamına transformasiya aktual məsələlərdən biri kimi çıxış edir. Təbii ki, bu prosesdə qlobal tənzimləyici mexanizmlərin yaradılması xüsusi önəm daşıyır. Prezident İlham Əliyev Asiyada Qarşılıqlı Fəaliyyət və Etimad Tədbirləri üzrə Müşavirənin Beyin Mərkəzləri Forumunun 13-cü sessiyasının iştirakçılarına müraciətində bu məqama diqqəti cəlb edərək vurğulayıb ki, BMT-də müvafiq islahatların aparılması, Təhlükəsizlik Şurasının (TŞ) daimi üzvləri sırasında Qlobal Cənub ölkələrinin təmsil olunmasının təmin edilməsi çox vacibdir. Dövlət başçısı Təhükəsizlik Şurası artıq günümüzün reallıqları ilə uzlaşmayan təsisata çevrilib”.

Bu fikirləri Yeni Azərbaycan Partiyası Mərkəzi Aparatının İnformasiya texnologiyaları və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri Nurlan Qələndərli bildirib.

Onun sözlərinə görə, 70 ilə yaxın müddətdə, xüsusilə də son 30 ildə baş verən hadisələr, siyasi-hüquqi mənzərə BMT-də islahatların zəruri olduğunu qeyd-şərtsiz təsdiqləyir: “Birincisi, təşkilat faktiki olaraq hegemon güc mərkəzlərinin geosiyasi inhisarındadır. Xüsusilə də, Təhlükəsizlik Şurasında yer alan ölkələr istənilən qərarı qəbul edirlər, istədikləri vaxt hansısa qərara veto qoya bilirlər. Burada beynəlxalq hüququn subyekti, BMT-nin üzvü olan digər müstəqil dövlətlərin rəyləri, mövqeləri, demək olar ki, nəzərə alınmır. Hətta artıq bəzi beynəlxalq hərbi əməliyyatlarda BMT Təhlükəsizlik Şurasının mövqeyinə (icazəsinə) ehtiyac yoxdur. İkincisi, Təhlükəsizlik Şurasında hərbi-siyasi və strateji-təhlükəsizlik məsələləri ilə əlaqədar qərar qəbul edilərkən ikili standartlara yol verilir. Məsələn, 1990-cı il avqustun 2-də İraq ordusu Küveytə hücum edərək onu işğal etmişdi. BMT 7 ay davam edən işğala görə İraqa qarşı sanksiyalar tətbiq etmiş, ABŞ və onun müttəfiqləri isə təşkilatın Təhlükəsizlik Şurasından mandat alaraq 1991-ci ilin fevralında “Səhrada tufan” əməliyyatına başlamışdılar. BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin dərhal icra edilməsi, sülhə məcburetmə mexanizmlərinin tətbiqi ilə əlaqədar Bosniya və Herseqovina, Komboca, Somali, Yuqoslaviya, Şərqi Timor, Ruanda presedentləri də mövcuddur. Belə nümunələrin olmasına baxmayaraq, Azərbaycan uzun müddət qərəzli yanaşma ilə üzləşdi. Söhbət 4 qətnamənin yerinə yetirilməməsindən gedir. Bu hal Birləşmiş Millətlər Təşkilatının nüfuzuna, reputasiyasına zərbə, beynəlxalq hüquq normalarına hörmətsizlik, laqeydlik və etinasızlıq idi. Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin icrasını özü təmin etməklə dünyanın 5-dən böyük olduğunu sübuta yetirdi”.

Şöbə müdiri vurğulayıb ki, xalqlar və dövlətlərə qarşı çoxsaylı təhdidlərin mövcud olduğu və qlobal kataklizmlərin hökm sürdüyü hazırkı vəziyyətdə Asiya, Afrika, Latın Amerikası və Karib hövzəsi boyunca yerləşən bir çox dövlətləri əhatə edən Qlobal Cənub ölkələrinin dünyada sülh, təhlükəsizlik və dayanıqlı sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsi, təcridetmə və haqsız rəqabət dən uzaq - həmrəylik və qarşılıqlı anlaşma şəraitində əməkdaşlığın həyata keçirilməsi üçün böyük potensialı mövcuddur: “Qlobal Cənub yeni dünya nizamına transformasiya şəraitində bərabərlik, açıqlıq və işbirliyi prinsiplərinə söykənən ədalətli beynəlxalq münasibətlər sisteminin formalaşmasına ciddi töhfələr verə bilər. Bu səbəbdən “beynəlxalq birliyin konstitusiyası” adlandırılan BMT Nizamnaməsində əlavə və düzəlişlər vasitəsilə Təhlükəsizlik Şurasının strukturunda dəyişiklik edilərək Qlobal Cənubun bu təsisatda yer alması təmin olunmalıdır”.

Paylaş:

Baxılıb: 219 dəfə