Hindistanda yerləşən Tar səhrasının sürətli yaşıllaşmasının sirri açılıb

Bakı:

17°C

82%

6m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Dünya / Hindistanda yerləşən Tar səhrasının sürətli yaşıllaşmasının sirri açılıb

Hindistanda yerləşən Tar səhrasının sürətli yaşıllaşmasının sirri açılıb

14.04.2025 [17:48]

Son 20 il ərzində Hindistanın Tar səhrası 38 faiz yaşıllaşıb. Yeni tədqiqatda bildirilir ki, buna səbəb iqlim dəyişikliyi və kənd təsərrüfatı fəaliyyətinin genişlənməsidir.

AZƏRTAC xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, son iki onillikdə səhrada daha çox insan məskunlaşıb və onlar bu ərazidə landşaftı dəyişərək onu həm kənd təsərrüfatı, həm də şəhər tipli mühitə çeviriblər. Bu da səhranın yaşıllaşmasının əsas səbəblərindən biri hesab olunur. Digər amil isə bölgədə musson yağışlarının artmasına səbəb olan iqlim dəyişikliyidir.

Tar səhrası Hindistanın şimal-qərbində və Pakistanın cənub-şərqində yerləşir və 200 min kvadrat kilometr sahəni əhatə edir. Dünyada bir çox səhralar artan quraqlıqdan əziyyət çəkdiyi halda, Tar səhrası şəhər və kənd təsərrüfatı inkişafının mərkəzinə çevrilərək 16 milyondan çox əhalisi ilə dünyanın ən sıx məskunlaşmış səhrası olub.

“Su və enerjiyə çıxış imkanlarının artması kənd təsərrüfatı və şəhər ərazilərinin genişlənməsinə, həmçinin bu bölgədə məhsuldarlığın ciddi şəkildə artmasına gətirib çıxarıb”, – deyə tədqiqatın həmmüəllifi Vimal Mişra bildirib.

“Cell Reports Sustainability” jurnalında dərc olunmuş yeni tədqiqatda 2001–2023-cü illər arasında peyk məlumatları təhlil edilib. Mişra və onun komandası bu dövrdə səhranın orta hesabla 38 faiz yaşıllaşdığını, peyk görüntülərində isə daha çox bitki örtüyünün göründüyünü müəyyən ediblər.

Yaşıllaşma prosesinin səbəblərini anlamaq üçün tədqiqatçılar Tar səhrasında əhali artımı, suvarma infrastrukturu və iqlim modellərinə dair tarixi məlumatları araşdırıblar.

Araşdırmanın nəticələrinə görə, səhranın yaşıllaşması, ilk növbədə, yay musson mövsümlərində yağıntıların 64 faiz artması, ikincisi isə musson olmayan dövrlərdə yeraltı suların səthə çıxarılmasını təmin edən suvarma infrastrukturu ilə bağlıdır.

Tədqiqatçılar ehtimal edirlər ki, Tar səhrasında su ehtiyatlarının dayanıqlı idarə olunması bu ərazinin artan əhali sayına uyğunlaşmasına və həyat şəraitinin davamlılığını təmin etməsinə kömək edə bilər. Lakin temperaturun qalxması burada yaşayan 16 milyon insan üçün təhlükə yarada, eyni zamanda suvarma məqsədilə yeraltı suların həddindən artıq istifadəsi resursların tükənməsinə gətirib çıxara bilər.

Ayrı-ayrı tədqiqatlar aparan alimlər XXI əsrin sonuna qədər bu landşaftın daha böyük bir hissəsinin yaşıllaşacağını proqnozlaşdırırlar.

Bu dəyişikliklər bölgənin ərzaq təhlükəsizliyini artırsa da, səhraya uyğunlaşmış heyvan növlərinin bioloji müxtəlifliyini və ənənəvi köçəri təsərrüfat üsullarını təhlükə altına qoya bilər. Alimlər xəbərdarlıq ediblər ki, inkişaf prosesi zamanı bu aspektlərin qorunması zəruri şəkildə nəzərə alınmalıdır.

Paylaş:

Baxılıb: 253 dəfə