Ana dilinin inkişafı dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir

Bakı:

16°C

70%

14m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / YAP xəbərləri / Ana dilinin inkişafı dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir

Ana dilinin inkişafı dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biridir

24.04.2025 [23:16]

Elşən Alıyev,

YAP Daşkəsən rayon təşkilatının sədr müavini

1970-ci illərin sonlarında SSRİ rəhbərliyi milli dillərin sıxışdırılması və rus dilinin ümumittifaq ünsiyyət dili kimi qəbul etdirilməsi istiqamətində məqsədyönlü siyasət yürütmüşdür. Belə bir şəraitdə milli dilin konstitusiya ilə rəsmiləşdirilməsi həm siyasi müdriklik, həm də əsl lider cəsarəti tələb etmişdir. Totalitar Sovet rejiminin çərçivələri daxilində belə bir təşəbbüsə imza atmaq xalqın milli mənsubiyyətinə və gələcəyinə verilmiş əvəzolunmaz töhfə idi.

Ümummilli Lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə 27 aprel 1978-ci il tarixində Azərbaycan SSR Konstitusiyasına “Azərbaycan SSR-nin dövlət dili Azərbaycan dilidir” maddəsi əlavə olunmuşdur. Bu, təkcə dilin hüquqi qorunması deyil, həm də milli özünüdərk, milli qürur və gələcək müstəqil dövlət quruculuğuna aparan yolun mühüm başlanğıcı idi. Ulu Öndər Heydər Əliyevin bu təşəbbüsü xalqımızın milli-mənəvi bütövlüyünün rəmzi kimi tarixə yazılmışdır. Bu qərar Azərbaycanın gələcək müstəqilliyinin zəminini təşkil edən strateji və tarixi addım idi. Müstəqil dövlətin formalaşmasında, dilimizin inkişafında və beynəlxalq səviyyədə tanınmasında bu təşəbbüsün rolu əvəzsizdir.

1993-cü ildə xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdan Ulu Öndər ana dilinin qorunması və inkişafı istiqamətində siyasətini davam etdirmişdir. 1995-ci ildə qəbul olunmuş müstəqil dövlətin Konstitusiyasında Azərbaycan dili dövlət dili kimi təsbit olunmuşdur. Konstitusiya layihəsinin müzakirəsi zamanı Dahi Lider Heydər Əliyevin “Azərbaycan dili bizim milli sərvətimizdir, biz bu dillə fəxr etməliyik” fikirləri Ulu Öndərin xalqa və Vətənə bağlılığını, milli dəyərlərə sadiqliyini bir daha aydın şəkildə ifadə etmişdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyev dövlət dilinin yeni inkişaf dönəmində yaranmış vəziyyəti nəzərə alaraq 2001-ci il iyunun 18-də “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” Fərman imzalamışdır. İlk növbədə, müstəqil Azərbaycan dövlətinin dil siyasətinin müəyyənləşməsi, formalaşması və möhkəmləndirilməsi baxımından müstəsna əhəmiyyət daşıyan bu tarixi Fərman dövlət dili ilə bağlı hərtərəfli və geniş məlumatları özündə ehtiva edir. Sözügedən Fərmanla Azərbaycan Prezidenti yanında Dövlət Dil Komissiyası yaradılmışdır.

Ulu Öndərin “Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili gününün təsis edilməsi haqqında” 2001-ci il 9 avqust tarixli Fərmanına əsasən, hər il avqustun 1-i ölkəmizdə Azərbaycan əlifbası və Azərbaycan dili günü kimi qeyd edilir. 2002-ci il 30 sentyabr tarixində “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir.

Ulu Öndər Heydər Əliyevin ana dilinə böyük dəyər vermişdir. Ümmumilli Lider dəfələrlə vurğulamışdır: “Azərbaycan dili böyük inkişaf yolu keçmiş və dünya dilləri içərisində öz layiqli yerini tutmuşdur”.

Ana dilimizi qorumaq üçün mühüm addımlar atan Ümummilli Liderin siyasi xətti Prezident İlham Əliyev tərəfindən inamla davam etdirilir. Dövlətimizin başçısının 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” Sərəncamına əsasən, hər il latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası ilə çap olunacaq əsərlərin siyahısı hazırlanır. Bundan başqa, həmin il yanvarın 14-də “Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında”, eləcə də 2007-ci il dekabrın 30-da “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamlarla ana dilinin həyatımızın bütün sahələrində müfəssəl tətbiqi gerçəkləşib.

Azərbaycan Prezidentinin 2013-cü il 9 aprel tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı” ana dilimizin saflığının və zənginliyinin qorunması baxımından mühüm əhəmiyyətə malikdir. Dövlət Proqramının məqsədi Azərbaycan dilinin istifadəsinə və tədqiqinə dövlət qayğısının artırılması, dilimizin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsi, ölkədə dilçilik araşdırmalarının yaxşılaşdırılmasıdır. Sənəd, eyni zamanda, dilçiliyin aparıcı istiqamətlərində fundamental və tətbiqi tədqiqatların inkişafına yönəldilmiş yaradıcılıq səylərinin birləşdirilməsini və dilçiliyin müasir cəmiyyətin aktual problemləri ilə əlaqələndirilməsini nəzərdə tutur. Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” 2018-ci il 17 iyul tarixli Sərəncamı Azərbaycan dilinin inkişafı və tətbiqi dairəsinin daha da genişləndirilməsi baxımından xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Dövlətimizin başçısının 2018-ci il noyabrın 1-də imzaladığı “Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” Fərmanı ölkəmizdə dövlət dilinin daim diqqət mərkəzində saxlanıldığını bir daha təsdiq edir. Dil quruculuğu ilə bağlı olan bu sənəd Azərbaycan dilinin milli-mənəvi, siyasi-hüquqi statusunun möhkəmlənməsi istiqamətində atılmış mühüm addımlardan biridir. Həmin Fərmandan irəli gələn vəzifələrin icrası çərçivəsində Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarı ilə Azərbaycan Respublikasının Dövlət Dil Komissiyası yanında Monitorinq Mərkəzi yaradılıb.

Ana dilinin qorunması və inkişafı sahəsində həyata keçirilən siyasət Ulu Öndər Heydər Əliyevin təməlini qoyduğu milli ideologiyanın mühüm istiqamətlərindən biri olmuşdur. Prezident İlham Əliyev bu siyasəti uğurla davam etdirərək dövlət dili məsələsinə xüsusi həssaslıqla yanaşır, dilimizin beynəlxalq aləmdə tanıdılması və yeni nəsillərə aşılanması üçün ardıcıl addımlar atır. Bu siyasət milli kimliyimizin qorunması və möhkəmləndirilməsinin əsas təminatlarından biridir.

Paylaş:

Baxılıb: 285 dəfə