NATO-Rusiya qarşıdurması gündəmdə
01.12.2023 [10:10]
M.ABDULLAYEV
İndiyədək Rusiya ilə Şimali Atlantika Alyansı (NATO) arasında dərin qarşılıqlı ziddiyyətlər olsa da, tərəflər bunu açıq və birbaşa toqquşma müstəvisinə keçirməyə cəsarət etmirdilər. Məsələn, NATO-nun drayveri olan ABŞ-ın dövlət başçısı C.Bayden zamanında bildirmişdi ki, amerikalı əsgərlər rus ordusu ilə döyüşməyəcək, yoxsa bu, dünya müharibəsinə gətirib çıxarar. Narazılıqlar əsasən siyasi bəyanatlarla ifadə olunurdu. Ukrayna ilə başlayan müharibə göstərdi ki, qarşıdurmalar aralıq dövlətlərin proseslərə qoşulmasınadək dərinləşə bilər. Gərginliyin artması, o cümlədən də Rusiya-Ukrayna müharibəsinin uzanması fonunda belə bir sual gündəmə gəlib: Proseslər sahədə NATO-Rusiya müharibəsinədək uzana bilərmi?
Yeni müharibə ehtimalları güclənir
Qarşıdurmaların hazırkı səviyyəyədək yüksəlməsini nəzərə alsaq, sahədə Rusiya ilə NATO arasında müharibə ehtimalını istisna etmək mümkün deyil. Bir vaxtlar tarixi bağlarla bir-birinə çox yaxın olan Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə baş verəcəyi heç kəsin ağlına gəlməzdi. Bunu Rusiya prezidenti V.Putin də açıq mətnlə ifadə edib. Ancaq qanlı müharibə başladı. Onu da xatırladaq ki, bu müharibə məhz kollektiv Qərb (NATO)-Rusiya qarşıdurması fonunda sonuclandı. Alyans Şərqə doğru genişlənmək, o cümlədən də böyük coğrafiyada Rusiya ilə həmsərhəd olan Ukraynanı sıralarına qatmaq planlarını reallaşdırmaq istiqamətində addımlar atmağa başladı və şimal qonşumuz bunu həzm etmədi.
Müharibənin ilk vaxtlarında Ukraynaya hərtərəfli dəstək verən kollektiv Qərb daha nikbin görünürdü. Ötən müddətdə Rusiyayayqarşı bir neçə mərhələdə sanksiyalar tətbiq olunub. NATO-da təmsil olunan dövlətlər Rusiyanın məğlubiyyətədək taqətdən salınması planını Ukraynaya hərbi-texniki və maliyyə dəstəyini genişləndirməklə reallaşdırmağa çalışırdı. Ancaq Rusiya NATO qüvvələrinin haqqında çox danışdıqları əks-hücum əməliyyatlarını önləməyə nail oldu. Kollektiv Qərb Ukraynanı cari ilin yayında başlayan əks-hücuma hazırlamaq üçün xeyli vaxt və vəsait itirib. Gözləntilər doğrulmadı. Qarşıdan isə sərt qış gəlir. Hərbi mütəxəssislər zamanın uzanmasının NATO-nun xeyrinə olmadığını bildirirlər. Artıq bəzi ölkələrin, o cümlədən də ABŞ-ın özünün də cibinin boşalmasının fərqində olduğu görünür. Hətta NATO-da təmsil olunan dövlətlərdən yardımların dayandırılması və müharibənin danışıqlar prosesinə keçirlməsi təklif olunur. Qarşıdan isə sərt qış ayları gəlir. Mövqe savaşının güclənəcəyi gözlənilir. Belə şəraitdə NATO-nun Ukrayna ordusunun təchizatını bütünlüklə ödəyəcəyinə ümidlər azdır. Hərbi mütəxəssislərin qənaətinə görə, bu amil də Rusiyanın xeyrinə işləyir.
Müharibənin uzanması fonunda C.Baydenin “Amerika əsgərləri Rusiya ilə vuruşmayacaq” tezisi artıq keçmiş kimi görünür. Yayılan informasiyalar perspektivdə NATO-Rusiya müharibəsinin də başlayacağına ideoloji zəmin hazırlayır. Yeri gəlmişkən, artıq Kremldə bu barədə açıq danışılır. “Rusiya ilə NATO arasında silahlı münaqişə istisna deyil”. Bunu Rusiya xarici işlər nazirinin müavini Sergey Ryabkov deyib. “Rusiya ilə NATO arasında silahlı münaqişə alyansdan asılıdır. Seçim tamamilə NATO-nun tərəfindədir. Biz artıq nümayiş etdirildiyi kimi, öz milli maraqlarımızı əlimizdə olan bütün vasitələrlə müdafiə etməyə hazırıq”, - deyə Ryabkov bildirib. Onun sözlərinə görə, Rusiya ilə NATO arasında münasibətlərin yaxın gələcəkdə bərpa olunacağı ehtimalı yoxdur: “Bu, həm prinsipiallıq, həm də praktiklik baxımından istisna edilir. Əgər Qərbdə kimsə düşünürsə ki, bizə bu münasibətlər lazımdır və nə vaxtsa gəlib onların bərpasını xahiş edəcəyik, bu, böyük səhvdir”.
NATO dirəniş göstərsə də...
İzlənilən proseslərə rəğmən, NATO geri çəkilmir və qapılarının Ukrayna üçün açıq olduğunu bildirir. “Ukrayna NATO-ya daha da yaxınlaşır”. Bunu alyansın baş katibi Yens Stoltenberq Brüsseldə keçirilən NATO-Ukrayna Şurası xarici işlər nazirlikləri rəhbərlərinin iclasından əvvəl Ukrayna XİN rəhbəri Dmitri Kuleba ilə birgə jurnalistlərə açıqlamasında deyib. Fikirlərinə davam edən Y.Stolenberq vurğulayıb: “Bu görüşümüz Ukraynanın NATO-ya daha da yaxınlaşdığını nümayiş etdirir. Biz Ukraynanın NATO-ya üzvlüyü yolunu müzakirə edəcəyik. Bütün müttəfiqlərimiz razılaşırlar ki, Ukrayna NATO-nun üzvü olacaq. Biz üzvlüyə gedən yolu, islahatları müzakirə edəcəyik”.
Ancaq NATO Ukraynanın alyansa üzvlüyündə dirəniş göstərsə də, indiki məqamda bunun perspektivi aydın görünmür. Çünki ortada Ukraynanın NATO-ya üzvlüyünü əngəlləyəcək məqamlar var. Belə məqamlar ilk növbədə alyansın nizamnaməsindən irəli gəlir. Üzvlüyə namizəd ölkənin ərazi bütövlüyü pozulub və müharibə davam edir. Nizamnamə pozuntularına yol verilməklə Ukraynanın alyansın sıralarına qatılacaqğı təqdirdə isə müharibə daha da intensivləşəcək. Hazırkı məqamda prioritet Ukraynanın NATO sıralarına qatılması deyil, müharibənin dayandırılması olmalıdır.
Xəbər lenti
Hamısına bax
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 23:19
Siyasət
19 Sentyabr 22:15
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 22:15
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 22:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 21:14
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 20:42
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 20:10
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 19:07
Xəbər lenti
19 Sentyabr 18:49
Dünya
19 Sentyabr 18:25
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 18:01
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 18:00
Xəbər lenti
19 Sentyabr 17:54
Dünya
19 Sentyabr 17:19
Elm
19 Sentyabr 17:09
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:06
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:05
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:03
Dünya
19 Sentyabr 16:51
Dünya
19 Sentyabr 16:22
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 16:11
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 16:04
Dünya
19 Sentyabr 15:33
Dünya
19 Sentyabr 15:12
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:02
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:01
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:00
Dünya
19 Sentyabr 14:48
Formula 1
19 Sentyabr 14:47
Xəbər lenti
19 Sentyabr 14:46
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:46
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:43
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:41
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:40
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:39
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:38
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:37
Dünya
19 Sentyabr 14:32
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:21
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:18
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:16
Dünya
19 Sentyabr 14:15
Dünya
19 Sentyabr 13:59
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:27
Dünya
19 Sentyabr 13:10
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:07
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:58
Dünya
19 Sentyabr 12:27
Gündəm
19 Sentyabr 12:25
Gündəm
19 Sentyabr 12:23
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:10
Dünya
19 Sentyabr 12:08
Dünya
19 Sentyabr 11:53
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:37
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:06
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:58
Gündəm
19 Sentyabr 10:58
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:53
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:52
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:50
Analitik
19 Sentyabr 10:45
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:41
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:39
Siyasət
19 Sentyabr 10:37
Hadisə
19 Sentyabr 10:36
