Göz hərəkəti nümunələri yaddaş zəifləməsinin erkən göstəricisi ola bilər - TƏDQİQAT
24.08.2025 [14:39]
PNAS jurnalında dərc olunan tədqiqat göz hərəkətlərinin yaddaş və idrak funksiyalarının incə dəyişikliklərini aşkar etməkdə mühüm göstərici ola biləcəyini ortaya qoyur. Kanada və Vest-Hind adalarından olan tədqiqat qrupu göstərib ki, təbii baxış davranışındakı nümunələr idrak qabiliyyətinin zəifləməsi, vizual kəşfiyyatın azalması və yaddaş pozulmaları ilə sıx bağlıdır. Göz hərəkətləri uzun müddətdir yaddaşın kodlaşdırma və axtarış mexanizmləri ilə əlaqələndirilir.
AZƏRTAC “MedicalXpress” portalına istinadla xəbər verir ki, araşdırma nəticələrinə görə, baxış davranışındakı dəyişikliklər yaşlanma və ya patoloji proseslərlə müşayiət olunan yaddaş zəifləməsinin həssas markerləri kimi çıxış edə bilər.
Tədqiqatda gənc yetkinlər, sağlam yaşlı yetkinlər, idrak zəifləməsi riski altında olan şəxslər, yüngül idrak pozğunluğu (MCI) diaqnozu qoyulanlar və amneziya xəstələri iştirak ediblər. Göz hərəkətləri “Eyelink II” cihazı vasitəsilə qeydə alınıb. Birinci eksperimentdə iştirakçılar müxtəlif kateqoriyalara aid 120 şəkilə baxıblar. Analiz göstərib ki, “idiosinkratik baxış oxşarlığı” yaddaş funksiyasına görə sıralanan qruplarda yüksəlib: ən aşağı oxşarlıq gənc yetkinlərdə, ən yüksək isə amneziya diaqnozu qoyulanlarda qeydə alınıb. Bu nəticə yaddaş zəiflədikcə baxışların daha təkrarlanan və məhdud nümunələrə çevrildiyini göstərir. İkinci eksperiment isə eyni şəkillərin təkrar təqdimatına əsaslanıb. Nəticələr təkrar baxış oxşarlığının da yaddaş funksiyası zəiflədikcə artdığını ortaya qoyub.
Sağlam gənclər hər bir vizual stimulu yeni xüsusiyyətləri ilə kodlaşdıraraq yaddaşda zəngin təsvirlər yaradır. Yaddaş zəifliyi və ya hipokampal/medial alın zədələnməsi olan şəxslər isə hər təqdimatda eyni vizual xüsusiyyətlərə baxmağa meyllidirlər. Fiksasiya dispersiyasının azalması yaddaş pozuntusu olan qruplarda vizual kəşfiyyatın zəifləmiş olduğunu göstərir.
Tədqiqatçılar vurğulayırlar ki, hətta açıq tapşırıq verilmədiyi hallarda belə, göz hərəkəti nümunələri qruplar arasında sistematik fərqlər göstərir. Bu da idrak və yaddaş zəifləməsini erkən mərhələdə aşkar etmək üçün perspektivli diaqnostik vasitə ola bilər. Nəticə etibarilə, təbii baxış nümunələri koqnitiv tənəzzülün həssas biomarkeri kimi çıxış edə və klinik praktikada yaddaş funksiyasının izlənməsi üçün yeni imkanlar aça bilər.
Xəbər lenti
Hamısına bax
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 23:19
Siyasət
19 Sentyabr 22:15
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 22:15
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 22:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 21:14
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 20:42
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 20:10
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 19:07
Xəbər lenti
19 Sentyabr 18:49
Dünya
19 Sentyabr 18:25
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 18:01
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 18:00
Xəbər lenti
19 Sentyabr 17:54
Dünya
19 Sentyabr 17:19
Elm
19 Sentyabr 17:09
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:06
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:05
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 17:03
Dünya
19 Sentyabr 16:51
Dünya
19 Sentyabr 16:22
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 16:11
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 16:04
Dünya
19 Sentyabr 15:33
Dünya
19 Sentyabr 15:12
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:02
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:01
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 15:00
Dünya
19 Sentyabr 14:48
Formula 1
19 Sentyabr 14:47
Xəbər lenti
19 Sentyabr 14:46
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:46
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:43
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:41
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:40
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:39
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:38
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:37
Dünya
19 Sentyabr 14:32
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:21
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:18
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 14:16
Dünya
19 Sentyabr 14:15
Dünya
19 Sentyabr 13:59
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:27
Dünya
19 Sentyabr 13:10
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:07
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 13:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:58
Dünya
19 Sentyabr 12:27
Gündəm
19 Sentyabr 12:25
Gündəm
19 Sentyabr 12:23
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 12:10
Dünya
19 Sentyabr 12:08
Dünya
19 Sentyabr 11:53
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:37
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:17
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:06
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 11:00
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:58
Gündəm
19 Sentyabr 10:58
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:53
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:52
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:50
Analitik
19 Sentyabr 10:45
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:41
YAP xəbərləri
19 Sentyabr 10:39
Siyasət
19 Sentyabr 10:37
Hadisə
19 Sentyabr 10:36
