62 ildən sonra...

Bakı:

8°C

81%

6m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Analitik / 62 ildən sonra...

62 ildən sonra...

13.12.2024 [08:34]

Fransada yeni qurulacaq hökumətə də inam yoxdur

Xarici siyasətdə uğursuzluq. Avropada dövlətin və prezidentin nüfuzunun quyunun dibinə düşməsi. Paytaxtda və əyalətlərdə sosial tələblərlə permanent tətillər, digər qonşu ölkələrə də sirayət edən “sarı jiletlilər” hərəkatı, “peyin inqilabı”. Afrikada, dənizaşırı ərazilərdə kütləvi hal alan etirazlar, müstəmləkə ölkələrində getdikcə daha cəsarətlə səslənən “Rədd ol” şüarları. Demokratiyadan təkhakimiyyətliliyə dönüş. Cari ildə Avropa parlamentinə və Milli Assambleyaya son seçkilərdə acınacaqlı məğlubiyyət...

Siyahı uzundur. Əslində, bu və ya digər uğursuzluqları bir dövlətin və yaxud bir siyasətçinin timsalında təsəvvür etmək çətindir. Bununla belə, reallıq ortadadır. Söhbət tarixi ənənələri olan Fransanın bugünkü acınacaqlı vəziyyətindən gedir. Yerli analitiklər, müxalifət partiyalarının təmsilçiləri isə ölkənin uğursuzluq zolağına düşməsinin məsuliyyətinin Makronun və onun komandasının üzərində olduğu qənaətindən çıxış edirlər. Həqiqətən də, məhz Yelisey Sarayının indiki sahibinin iki prezidentliyi dönəmində Fransa indiki aşağıdan aşağı səviyyəyə enib. Bu gün ölkə həyatının bütün sahələrində durum son dərəcə məyusedicidir...

Çıxılmaz görünən hökumət böhranı

Son iki ildə bir-birinin ardınca baş verən hökumət böhranları Fransanın bugünkü acınacaqlı vəziyyəti barədə konkret təsəvvür yaradır. Makron bəhs olunan dövrdə düz üç dəfə yeni hökumət qurmaq məcburiyyətində qalıb. Həmin hökumətlərin mövcud olma müddəti ən yaxşı halda bir il olub. Digər hökumət səkkiz ay duruş gətirib. Sonuncu Mişel Barnye hökuməti isə cəmi üç ay mövcud oldu.

Göründüyü kimi, Makronun qurduğu hökumətlərin mövcud olma müddəti getdikcə azalır. Sonuncu hökumət böhranı daha kritik bir vəziyyətdə baş verdi. İndi Yelisey Sarayı 1962-ci ildə Jorj Pompidu hökumətinin devrilməsindən sonra uzun sürən və çıxılmaz görünən yeni hökumət böhranı ilə üz-üzə qalıb.

Analitiklərin Barnye hökumətini “ölü doğulan uşaq” kimi səciyyələndirmələrində böyük həqiqət payı var. Əslində, Barnyenin lap əvvəldən hökumət başçısı postuna gətirilməsinə hansısa bir əsas yox idi. Makron cari ilin sentyabrında Barnyeni qanunvericiliyi pozmaqla Baş nazir təyin etmişdi. Fransada Konstitusiyaya görə, seçkilərdən sonra hökumət parlamentin yeni tərkibinə uyğun olaraq formalaşdırılmalı idi. Lakin Makron konstitusion tələblərə və demokratik prinsiplərə məhəl qoymayaraq yeni hökumətin formalaşmasını xeyli yubatdı və sentyabr ayında sabiq Avropa komissarı və Fransanın sabiq xarici işlər naziri Barnyeni yeni Baş nazir təyin etdi. Makronun yeni hökuməti şəxsi iradəsi əsasında formalaşdırması siyasi narazılığı artırdı və bu narazılıq parlament etimadsızlığına qədər uzandı.

Hökumət böhranını şərtləndirən iqtisadi amillər

Barnye hökumətinin süqutunu şərtləndirən digər bir mühüm amil isə ölkədə iqtisadi-maliyyə durumunun kritik dərəcədə ağır olması ilə bağlıdır. Hazırda hansısa bir komandanın Makronun ikiillik prezidentliyi dönəmində üst-üstə qalanan iqtisadi-sosial poblemlərin öhdəsindən gəlməsi mümkünsüz görünür. İş o yerə çatıb ki, parlamentdə Barnye hökumətinə etimadsızlıqla nəticələnən 2025-ci ilin büdcəsinin müzakirələri ətrafında qalmaqallar hələ də səngiməyib. Belə gedişlə parlamentdə gələn ilin büdcəsini qəbul etmək mümkün olmayacaq. Fransa mətbuatında yer alan xəbərlərə görə, solçuların və ifrat sağçıların dəstəklədiyi etimadsızlıq təklifi ilə dekabrın 4-də süqut edən hökumət dövlət borcları səbəbiylə çətin vəziyyətdə olan ölkədə bağlanma riskinə qarşı tədbir görməyə çağırış edib.

Devirilən hökumətin büdcəsinə cavabdeh olan nazir Laurent Saint-Martin TF1 kanalına verdiyi açıqlamada xüsusi qanun layihəsinin hazır olduğunu və bunun bağlanmanın qarşısını alacağını deyib. Təqdim olunması gözlənilən xüsusi qanun layihəsi hökumətin yeni kollegiyasına qədər gündəlik işlərin aparılmasına cavabdeh olan hazırkı hökumətə 2024-cü il büdcəsinə uyğun fəaliyyət göstərmək səlahiyyəti verəcək.

Ancaq xüsusi qanun layihəsinin qəbul edilmədiyi bir ssenaridə Makron bağlanma riskinə qarşı Konstitusiyanın 16-cı maddəsinə istinad edərək, parlamentdə müvafiq müzakirələr aparılmadan büdcə ilə bağlı addımlar ata biləcəyinin də anonsunu edib. Makronun bu mesajı çox doğru olaraq parlamentin əks düşüncəli çoxluğuna hörmətsizlik, demokratiyanın pozulması anlamında qəbul edilir.

Makron üçün tunelin sonunda işıq görünmür

Barnye hökumətinin devrilməsindən beş gün sonra Makron yeni Baş nazir tapmaq üçün məsləhətləşmələrə başlayıb. O, Yelisey Sarayında ardıcıl olaraq Liot qrupunun müstəqil deputatları, Marin Tondelyerin başçılıq etdiyi ekoloqlar, həmçinin Faby?n R?sselin ətrafındakı kommunistlər ilə görüşüb, hər qrupla bir saatlıq danışıqlar aparıb.

Öz düşərgəsi tərəfindən sıxışdırılan Makron Barnyeni 51 gün gecikmə ilə Baş nazir təyin etmişdi. Bu dəfə isə tez qərar verməlidir. Potensial namizədlər arasında Fransua Bayru, Sebastyan Lekornu və Bernar Kaznövün adları hallanır. Fransua Bayru özünü bu çətin vəziyyətdən çıxmağa “kömək etməyə” hazır göstərir. Lakin onun namizədliyi solçular tərəfindən tamamilə rədd edilir. Müxalifətdə olan Jan-Lüc Melonşon isə sosialistlər Makronla müqavilə bağlayacaqları təqdirdə, “Yeni Xalq Cəbhəsi”nin onlarsız davam edəcəyi ilə hədələyir. O, dövlət başçısına güzəştlər təklif edən sosialistlərin rəhbərinin strategiyasını pisləyir.

Göründüyü kimi, Makron son dərəcə çətin durumdadır. Onun üçün tunelin sonunda işıq görünmür. Yeri gəlmişkən, Makronun postunu itirməsi ehtimalı da kifayət qədər böyükdür. Məlum olduğu kimi, sağçı “Milli Birlik” Partiyasının lideri Marin Le Pen hökumətə qarşı etimadsızlıq səsverməsində dəstək verərək Baş nazir Barnyenin vəzifədən uzaqlaşdırılmasında mühüm rol oynayıb. İndi isə Le Pen diqqətini Makronun impiçment proseduruna yönəldib...

Mübariz FEYİZLİ

Paylaş:

Baxılıb: 188 dəfə