Öyrənmək, yaratmaq, tətbiq etmək...

Bakı:

27°C

61%

13m/s

Əlaqə

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / Öyrənmək, yaratmaq, tətbiq etmək...

Öyrənmək, yaratmaq, tətbiq etmək...

05.09.2025 [08:59]

Təhsil proqramlarının yeni dövrü

Cəmiyyətin inkişafı onun bilik və təcrübəsinin səviyyəsi ilə ölçülür. Bu inkişafın əsas təməl daşlarından biri isə elmi-kütləvi, mədəni-maarif və təhsil proqramlarının hazırlanmasıdır. Bu proqramlar yalnız məlumat yaymaqla kifayətlənmir, onlar insanlara düşünməyi, öyrənməyi, yaratmağı öyrədir və cəmiyyətin hər üzvünü gələcəyə hazırlayır.

Elmi-kütləvi, mədəni-maarif və təhsil proqramları bir-birini tamamlayaraq cəmiyyəti daha maarifli, intellektual və mədəni baxımdan zəngin etməlidir. Bu proqramların hazırlanması yalnız vəzifə deyil, həm də böyük məsuliyyətdir - gələcəyimizi qurmaq üçün ən möhkəm sərmayədir.

Təhsil sahəsində yeniliklər yalnız texnologiya ilə bağlı olmamalıdır. Tədris proqramları real həyat problemlərinə yönəlməli, şagird və tələbələrin bacarıq və maraqlarına uyğun fərdi yanaşmalar tətbiq edilməlidir. Layihə əsaslı təhsil və yerli-beynəlxalq əməkdaşlıqlar gəncləri praktik təcrübə ilə təmin edir, onları yalnız məlumat sahibi deyil, həm də yaradıcı və məsuliyyətli fərdlərə çevirir.

Problemlərə yönəlmiş öyrənmə metodu...

Mövzu barədə fikirlərini “Yeni Azərbaycan”la bölüşən təhsil üzrə ekspert Elçin Əfəndi bildirib ki, təhsil proqramlarının hazırlanmasında yeniliklər bir neçə istiqamətdə ola bilər. Bunlardan biri də məzmun və pedaqoji yeniliklərdir: “Məsələn, fərdi yanaşmanı xüsusilə qeyd edə bilərik. Yəni hər şagirdin bacarığına, marağına və öyrənmə sürətinə uyğun adaptiv dərs proqramlarının tətbiqi böyük əhəmiyyət kəsb edə bilər. Eyni zamanda, layihə əsaslı öyrənmə də vacibdir. Tələbələr real həyatda istifadə oluna biləcək layihələr üzərində işləyərək öyrənməlidirlər. Bundan başqa, problemlərə yönəlmiş öyrənmə metodu da olduqca müsbət nəticələr verə bilər. Çünki təhsil sadəcə, məlumat ötürmək yox, problemləri həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirməyə yönəlməlidir”.

Qlobal və mədəniyyətlərarası baxış da vacibdir

E.Əfəndinin sözlərinə görə, təhsil proqramlarının hazırlanmasında müasir tələblər arxa plana atıla bilməz: “Təbii ki, texnoloji yeniliklər dərsliklərə və proqramlara daxil edilir. Təhsil proqramlarında dünyəvilik də böyük əhəmiyyət daşıyır. Belə ki, qlobal və mədəniyyətlərarası baxış vacibdir. Şagirdlər müxtəlif ölkələr və mədəniyyətlər haqqında məlumat əldə edərək dünya görüşlərini genişləndirə bilərlər. Həmçinin kritik düşüncə, kommunikasiya, əməkdaşlıq və yaradıcılıq kimi bacarıqlar da təhsil proqramlarına daxil edilə bilər”.

Hansı problemlər var?

Ekspert qeyd edib ki, təhsil proqramlarının hazırlanmasında müxtəlif problemlər mövcuddur, bunlar həm metodik, həm texniki, həm də sosial sahələrdə özünü göstərir: “Əsas problemlərdən biri məzmun və proqramın köhnəlməsidir. Bəzi təhsil proqramları müasir elmi və texnoloji yeniliklərə uyğun deyil. Diqqət yalnız nəzəri biliklərin ötürülməsinə yönəlir, praktik bacarıqlar isə yetərincə inkişaf etdirilmir. Eyni zamanda, bəzi təhsil proqramlarında qlobal trendlər və tələbələrin real ehtiyacları nəzərə alınmır”.

Şagirdin biliyi yalnız imtahanlarla ölçülür

Ekspertin sözlərinə görə, tədris metodları çox vaxt passiv və yaddaşa əsaslanan olur, şagirdləri aktiv öyrənməyə cəlb etmir: “Fərdi yanaşma və adaptiv təhsil imkanları məhduddur. Müasir pedaqoji texnologiyalardan istifadə yetərli deyil.

Bundan başqa, müəllimlərin hazırlıq səviyyəsi və motivasiya problemlərini qeyd edə bilər. Müəllimlərin peşəkar inkişafı üçün davamlı təlim imkanları məhduddur. Təhsil proqramlarını uğurla həyata keçirmək üçün müəllimlərin metodik və texnoloji bilikləri yetərli olmaya bilər.

Tələbələrin bilik və bacarıqları yalnız imtahanlarla ölçülür, praktik tətbiq və yaradıcılıq yetərincə nəzərə alınmır. Qısaca desək, təhsil proqramlarının əsas problemləri köhnəlmiş məzmun, qeyri-effektiv metodlar və müəllim hazırlığı ilə bağlıdır”.

Göründüyü kimi, təhsil proqramlarının hazırlanması bir növ gələcəyin qurucularını formalaşdırmaq deməkdir. Müasir proqramlar yalnız bilik ötürmür, onları kritik düşüncə, yaradıcılıq və sosial bacarıqlarla təmin edir. Belə proqramlar cəmiyyətdə hər kəsin potensialını üzə çıxarmağa kömək edir və insanlara yalnız öyrənməyi deyil, həyatda tətbiq etməyi öyrədir. Bu baxımdan elmi-kütləvi, mədəni-maarif və təhsil proqramlarının bir-birini tamamlaması vacibdir.

Sahib

Məqalə “Azərbaycan Respublikasının Medianın İnkişafı Agentliyi”nin maliyyə dəstəyi ilə “Elmi-kütləvi, mədəni-maarif, təhsil proqramlarının hazırlanması” istiqaməti üzrə hazırlanmışdır.

Paylaş:

Baxılıb: 128 dəfə