Gələcəyi olmayan peşələr

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / Gələcəyi olmayan peşələr

Gələcəyi olmayan peşələr

23.05.2023 [11:20]

Hansı peşələrə ehtiyac daha çoxdur?

Qönçə QULİYEVA

Dünyada gedən rəqəmsallaşma tendensiyaları, müasir texnologiyaların geniş yayılması və tətbiqinin daha da artması bəzi peşələrin yaxın illərdə yox olması ilə nəticələnə bilər. Davamlı inkişafda olan yeni dövr bizə yeni imkanlar təqdim edir. Bu imkanları inkişaf etdirmək və onları zamana uyğunlaşdırmaq üçün isə yeni peşə qruplarının yaranmasına ehtiyac var.

Buna görə dövrlə ayaqlaşan və gələcəkdə daha çox vacib olacaq peşələrə yiyələnmək istəyən gənclik karyera üçün yeni iş axtarışındadır.

Gələcəyin peşələri formalaşdıqca hansı peşələr yox olacaq?

Karyera seçmək həyatda ən vacib qərarlardan biridir. Peşə seçərkən siz pul qazanma üsulunuzu müəyyənləşdirməklə yanaşı, uzun illər günün məhsuldar saatlarında nə ilə maraqlanacağınızı da seçmiş olursunuz. Bu məqamları nəzərə alaraq yaşın şərtlərinə uyğun peşə seçmək lazımdır. Tibb, mühəndislik, memarlıq, müəllimlik, tibb bacısı kimi peşələr, təbii ki, həyati əhəmiyyət kəsb edir. Lakin gələcəyin ritmini müəyyən edəcək peşələr bu gün daha çox texnologiyalar ilə bağlı peşələrdir. İngiltərənin Oksford Universitetinin araşdırmasına görə, yaxın 10 ildə işlərin bir çoxu avtomatik olaraq yerinə yetiriləcək.

Mütəxəssislər yaxın on il ərzində mövcud işlərin ən azı üçdə ikisinin süni intellekt tərəfindən icra edilə biləcəyini açıqlayıblar. Yəni fiziki insan gücü, qabiliyyət tələb edən bir çox sahə süni intellektlə əvəzlənəcəyindən bu fiziki işləri robotlar görəcək. Buna görə də robototexnika işlərinin populyarlaşacağı gözləniləndir. Günümüzdə texnologiyanın cəmiyyətə təsiri getdikcə artmaqdadır. Eyni zamanda qlobal proseslər və problemlər də əmək bazarının tez-tez dəyişməsinə səbəb olur. Yeni sahibkarlıq fəaliyyətləri də bu proseslərin dəyişməsində mühüm faktordur.

Qarşıdakı illərdə əmək bazarında aktuallaşması ehtimal edilən peşə və ixtisaslar barədə fikirlərini “Yeni Azərbaycan” qəzeti ilə bölüşən təhsil məsələləri üzrə mütəxəssis İlqar Orucov hesab edir ki, rəqəmsal dünya bütövlükdə cəmiyyətin inkişafında birmənalı olaraq təsiredici faktor rolu oynayacaq: “Gələcəkdə əmək bazarında hansı ixtisaslara daha çox ehtiyacın olması cəmiyyəti maraqlandırır. Təbii ki, dünyada rəqəmsallaşma sürətlə artır. İnformasiya texnologiyaları (İT), rəqəmsallaşma ilə bağlı olan ixtisasların üstünlük təşkil edəcəyi gözlənilir. Çünki bu ixtisasların artmasına ciddi ehtiyaclar yaranacaq. Bundan başqa, bir neçə fənnin kəsişməsindən yaranan yeni ixtisaslara da zərurət yaranacaq. Məsələn, biofizika, nanotexnologiya, gen mühəndisliyi və s. Ümumilikdə, mühəndisliklə bağlı ixtisaslar bir neçə yerə şaxələnərək bölünəcək. Bundan başqa, qlobal problemlərin həlli üçün müəyyən ixtisaslar da bu istiqamətdə yarana bilər. Çünki bu sahələrdə kadrlara ehtiyac olacaq. Məsələn, ərzaq təhlükəsizliyi, iqlim istiləşməsi və bu kimi digər bir çox qlobal problemlərin həlli istiqamətində fəaliyyət göstərəcək kadrlara çox böyük ehtiyac yaranacaq. Bundan başqa, COVID-19 kimi pandemiya təhlükəli xəstəliklərin qarşısını almaq üçün yeni tibbi ixtisasların yaranması da gözləniləndir”.

Karyera və biznes eksperti Elvin Dadaşsoy isə fiziki peşələrin ortadan qalxacağını düşünür: “İnsan işinə, zəhmətinə ehtiyac olan bir çox peşə süni intellektlə idarə olunan robotlar tərəfindən əvəzlənəcək. Bundan başqa, analiz və data işini də süni intellekt yerinə yetirəcək. Məsələn, mühasibatlıq, dizaynerlik, çap işləri və digər bu kimi işləri robotlar görəcək. Süni intellekt, 3D dünya, texnologiya, satış və marketinq, logistika ilə bağlı yeni peşələr olacaqdır”.

Paylaş:

Baxılıb: 266 dəfə