İnsan hüquq və azadlıqlarının qorunması dövlət siyasətinin əsasıdır

AZ RU EN

Ana səhifə / Arxiv / İnsan hüquq və azadlıqlarının qorunması dövlət siyasətinin əsasıdır

İnsan hüquq və azadlıqlarının qorunması dövlət siyasətinin əsasıdır

14.11.2022 [12:03]

Nihad Pənahov

YAP Tovuz rayon təşkilatının sədri

12 noyabr 1995-ci ildə qəbul olunan milli Konstitusiyamız müstəqil Azərbaycanın ilk, ümumilikdə isə ölkəmizin tarixində dördüncü Konstitusiyasıdır. Azərbaycanın Konstitusiya quruluşunun tarixi SSRİ dövrünə təsadüf edir. Azərbaycanın ilk Konstitusiyası 1921-ci ilin mayın 19-da, SSRİ Konstitusiyasına uyğunlaşdırılmış yeni redaksiyası isə 1925-ci il martın 14-də qəbul olunmuşdu. 1978-ci ilin aprelin 21-də qəbul edilmiş son Konstitusiya da, əvvəlki konstitusiyalar kimi, SSRİ Konstitusiyasına uyğunlaşdırılmışdı.

Dövrün tələblərinə uyğun olaraq zaman-zaman ümumxalq səsverməsi yolu ilə mütərəqqi müddəalarla daha da təkmilləşən, ümumbəşəri dəyərlərə və mütərəqqi milli ənənələrə söykənən Əsas Qanunumuz dövlətimizin inkişafına mühüm töhfələr verir. Konstitusiyamız ölkəmizdə demokratik, hüquqi, dünyəvi dövlət quruculuğu prosesinə hüquqi baza yaratdı. Milli Konstitusiyamızın qəbul edildiyi gün - noyabrın 12-də respublika parlamentinə ilk dəfə çoxpartiyalı sistem əsasında demokratik seçkilər keçirildi.

Müstəqil dövlətimizin ilk Konstitusiyası əvvəlkilərdən köklü surətdə fərqlənir. Belə ki, əvvəlkilər sosializm quruluşunun Konstitusiyası idi və əvvəlki Əsas qanunlarda sivil dövlət quruculuğunda əsas institut olan hakimiyyətin bölgüsü prinsipindən imtina edilmişdi. Lakin yeni Konstitusiyada bu tarixi və metodoloji səhv aradan qaldırılmış, hakimiyyətin qanunverici, icra hakimiyyəti və məhkəmə hakimiyyətindən ibarət bölgüsü aparılmışdır. Sovet konstitusiyalarından fərqli olaraq, insan və vətəndaş hüquqlarının və azadlıqlarının təmin olunması, şəxsiyyətin toxunulmazlığı, insan həyat və sağlamlığının qorunması, layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunması, humanizm və insanpərvərlik prinsipləri Azərbaycan Konstitusiyasının başlıca mahiyyətini təşkil edir. 5 bölmə, 12 fəsil, 158 maddədən ibarət Konstitusiyada insan hüquq və azadlıqlarına geniş yer verilməsi ölkəmizin demokratiya ideallarına sadiqliyinin göstəricisidir. Bununla yanaşı, hakimiyyət bölgüsü, şəxsiyyətin toxunulmazlığı, insan həyat və sağlamlığının qorunması, layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunması, humanizm prinsipləri Azərbaycan Konstitusiyasının hüquqi mahiyyətini əks etdirən mühüm məsələlərdir.

Konstitusiyada xalqın dövlət hakimiyyətinin yeganə mənbəyi olması, idarəçiliyin hakimiyyət bölgüsü əsasında təşkil edilməsi kimi təməl prinsiplər təsbit olunmuşdur. Qeyd etdiyimiz kimi, əsas Qanunumuza mütəmadi olaraq dövrün tələblərinə uyğun əlavə və dəyişikliklərin edilməsi üçün ümumxalq səsverməsi keçirilir. Edilən əlavə və dəyişikliklərin bir hissəsi insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasına və yeni müdafiə mexanizmlərinin müəyyənləşdirilməsinə, bir qismi isə idarəçilik sistemində yenilişməyə, təkmilləşməyə xidmət edir. “Dövlətin ali məqsədi” maddəsinə edilən əlavəyə görə, dövlətin məqsədi vətəndaşların hüquq və azadlıqlarının qorunması ilə yanaşı, onların yüksək həyat səviyəsinin təmin edilməsidir. Bu əlavə bir daha dövlətimizin siyasətində insan amilinə yüksək önəm verildiyini təsdiqləyir. Əsas Qanunumuzda dilindən, dinindən, irqi mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, Azərbaycanda yaşayan bütün vətəndaşların hüquq və azadlıqları geniş təsbit olunub. Bu da onun təsdiqidir ki, ölkəmizdə bütün xalqlar dostluq, qardaşlıq, həmrəylik şəraitində yaşayırlar. Azərbaycan bugünkü dünya birliyində insanların azad, sərbəst yaşadığı tolerant, multikulturalizmi həyat tərzinə çevirən ölkə kimi tanınır. İlk dəfə olaraq Azərbaycanda ölüm hökmünün ləğv olunması, amnistiya aktları və əfv sərəncamları ilə azadlıqdan məhrum edilmiş minlərlə məhbusun cəzasının çəkilməmiş hissəsindən azad olunması insan amilinə diqqətin nümunəsi kimi dəstəklənir. Ümumilikdə humanizm prinsipləri milli Konstitusiyamızın əsasını təşkil edir.

Qeyd etdiyimiz kimi, dəyişilən sosial-siyasi reallıq səbəbindən və əldə olunan uğurların möhkəmləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Konstitusiyasına bu günədək üç dəfə əlavə və dəyişiklik etmək üçün ümumxalq səsverməsi keçirilib. Demokrtatik, hüquqi, sivil dövlət quruculuğu yolunda inamlı addımlar atan Azərbaycan bu dəyərlərə sadiqliyini sözdə deyil, əməldə təsdiqləyir. Ölkəmizin 2001-ci ildə bilavasitə demokratik təsisatların inkişafı ilə məşğul olan Avropa Şurasına tamhüquqlu üzv qəbul olunması və son 21 idə əlaqələrin inkişafı, Azərbaycanın hər bir öhdəliyi yüksək səviyyədə yerinə yetirməsi də bunun bariz nümunəsidir. Uğurlu siyasət bütün sahələrdə təkmilləşməyə yeniliklərə, davamlı uğurlara yol açır.

Paylaş:

Baxılıb: 262 dəfə